โรงเรียนบ้านกุดหว้า น้อมนำศาสตร์พระราชาพัฒนานักเรียน จัดการเรียนรู้บูรณาการสิ่งแวดล้อมยกคุณภาพชีวิตนักเรียน

          นายสวัสดิ์ ไชยชนะ ผอ.โรงเรียนบ้านกุดหว้า อ.หนองสองห้อง จ.ขอนแก่น เปิดเผยว่า โรงเรียนบ้านกุดหว้า เป็นโรงเรียนตามโครงการพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และเป็นโรงเรียนในโครงการพัฒนาเด็กและเยาวชนในถิ่นทุรกันดาร (กพด.) ซึ่งสมเด็จพระเทพฯ ทรงเน้นการพัฒนาเด็กให้มีสุขภาพอนามัย มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่ดี และรู้จักอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น ทางโรงเรียนจึงได้เข้าร่วมโครงการสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน โดยเข้าร่วมการอบรมดำเนินงานวิจัยควบคู่กับการจัดการเรียนรู้ (R2R) ด้านการจัดการขยะ น้ำเสีย ใช้พลังงานอย่าง มีประสิทธิภาพ และอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ก่อนที่จะกลับมาลงมือปฏิบัติ

          “โรงเรียนเริ่มทำกิจกรรมด้วยการทำโครงการปลูกหญ้าแฝกเพื่อพัฒนาดิน เพราะโรงเรียนอยู่ในเขตพื้นที่แห้งแล้งที่สุดของประเทศ จึงยึดศาสตร์พระราชาเป็นหลักในการเรียนรู้ โดยทำงานวิจัยร่วมกับกรมพัฒนาที่ดิน ซึ่งหลังจากทำโครงการแล้วทำให้ดินมีสภาพดีขึ้น เมื่อดินดีขึ้น ผลผลิตก็ดีขึ้น ส่งผลให้เด็กได้รับประทานอาหารกลางวันที่ดี เมื่อเด็กมีสุขภาพดี ผลที่ตามมา คือ การเรียนดีขึ้น ทำให้ในปีการศึกษา 2559 นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรวม 5 กลุ่มสาระสูงกว่าคะแนนเฉลี่ยของประเทศ และผลสัมฤทธิ์รายกลุ่มสาระวิทยาศาสตร์ คณิตศาสตร์ ภาษาไทยและสังคมศึกษา ก็สูงกว่าคะแนนเฉลี่ยของประเทศเช่นกัน แสดงให้เห็นว่าหากเด็กได้รับการพัฒนาที่ดีจะส่งผลต่อศักยภาพแน่นอน” นายสวัสดิ์กล่าว

          ด้านนางพรทิพย์ โม้วงษ์ ครู รร.บ้านกุดหว้า กล่าวว่า การวิจัย เรื่อง “การจัดการเรียนรู้บูรณาการสิ่งแวดล้อมในการปรับคุณภาพดินโดยใช้หญ้าแฝกสู่วิถีเกษตรอินทรีย์ที่ยั่งยืน” เป็นการต่อยอดโครงการ R2R ที่เป็นการดูแลทรัพยากรสิ่งแวดล้อมในชุมชนควบคู่ไปกับงานวิจัยและกิจกรรมที่โรงเรียนทำอยู่ ซึ่งเป็นจุดเน้นของ สพฐ. โดยงานวิจัยดังกล่าวมีรูปแบบการนำเสนอที่ครอบคลุมใน 4 มิติ คือ มิติที่ 1 นโยบายลดเวลาเรียนเพิ่มเวลารู้ ที่นำสู่การพัฒนาโครงการพระราชดำริในกลุ่มโรงเรียน กพด. โดยมีกิจกรรมหลัก คือ โครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวัน ที่ส่งผลให้นักเรียนมีสุขภาพอนามัยที่แข็งแรงสมบูรณ์ มีภาวะโภชนาการที่ดีขึ้น โดยใช้หญ้าแฝกเข้ามามีบทบาทในการพัฒนาดิน เพราะดินในพื้นที่แถบนี้แห้งแล้ง ขาดความอุดมสมบูรณ์ โรงเรียนจึงนำหญ้าแฝกมาปรับปรุงคุณภาพดินในโรงเรียนและขยายไปยังชุมชน เพื่อให้เด็กได้เรียนรู้ว่าสิ่งนี้สามารถสร้างงาน สร้างรายได้ สร้างอาชีพ สร้างความอุดมสมบูรณ์ได้ ส่งผลให้ผลผลิตโครงการเกษตรเพื่ออาหารกลางวันได้ผลอย่างต่อเนื่องและยั่งยืน

          นางพรทิพย์ กล่าวต่อไปว่า สำหรับมิติที่ 2 การพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เป็นการให้เด็กได้เรียนรู้สิ่งแวดล้อมควบคู่ไปกับกระบวนการเรียนในห้องเรียน จึงใช้นวัตกรรมการจัดการศึกษาแบบ “สะเต็มศึกษา” โดยใช้โครงงานเป็นฐาน ซึ่งเป็นโครงงานที่เกี่ยวกับเกษตร การปรับปรุงพัฒนาดินโดยใช้หญ้าแฝก และโครงงานด้านอาชีพ ส่งผลต่อการพัฒนาผลสัมฤทธิ์ของนักเรียน ซึ่งพบว่า นักเรียนมีคะแนนโอเน็ตสูงขึ้น เป็นข้อบ่งชี้ว่าศักยภาพเด็กขึ้นอยู่กับการพัฒนาที่ถูกทาง นำไปสู่มิติที่ 3 การสร้างงานอาชีพจากใบหญ้าแฝก โดยมีโครงการแฝกอุ้มน้ำ โอบดิน ภูมิปัญญาท้องถิ่นสู่งานอาชีพ ซึ่งได้รับความร่วมมือจากกรมพัฒนาที่ดิน กลุ่มคนรักแฝก และกลุ่มชุมชนผลิตภัณฑ์หญ้าแฝก สอนทำผลิตภัณฑ์จากหญ้าแฝกส่งขายเป็นรายได้เสริม อาทิ พวงกุญแจ แจกัน กรอบรูป โคมไฟ ซึ่งทางร้านภูฟ้ารับซื้อทั้งหมด หรือถ้านักเรียนจะขายก็ขายผ่านระบบสหกรณ์โรงเรียน เมื่อมีรายได้ก็จะนำเงินมาออม และสุดท้ายมิติที่ 4 ภาคีเครือข่ายในการพัฒนาโรงเรียน...